Economisch van groot belang: 91,2 miljard euro aan bestedingen

De vrijetijdsindustrie de sector van de toekomst. Deze kan zich ontwikkelen tot dé banenmotor van de Nederlandse economie en één van de dragende pijlers daarvan. De bijdrage van de gastvrijheidseconomie aan de Nederlandse samenleving is groot. Naast een maatschappelijk belang heeft de sector ook een aanzienlijke economische betekenis. De bestedingen van zowel dag- als verblijfsgasten bedragen jaarlijks vele tientallen miljarden euro’s. In samenhang daarmee heeft de sector ook een substantieel aandeel in de werkgelegenheid.

De waarde van toerisme en recreatie

Tot maart 2020 floreerde de sector in Nederland, en dat zien we terug in de constante groei in bestedingen van de afgelopen 10 jaar (2010-2019). De totale toeristische-recreatieve bestedingen in Nederland in 2019 bedroegen bijna 91,2 miljard euro. Dit is 5,4% hoger dan in 2018 en zelfs 53% hoger dan in 2010.

Bestedingen

Deze groei van 5,4% in toeristische bestedingen is te danken aan bestedingen van zowel binnenlandse als buitenlandse toeristen. De bestedingen van binnenlandse (zakelijke) toeristen/recreanten bedroegen in 2019, 53,2 miljard euro, waarvan 46,6 miljard euro werd uitgegeven aan vakanties en dagjes uit in eigen land. Het grootste gedeelte van deze uitgaven werd gedaan aan eten en drinken in de horeca, maar ook aan brandstof, sport en ontspanning. De bestedingen van buitenlandse (zakelijke) toeristen/recreanten in Nederland bedroegen in 2019 in totaal 34,7 miljard euro, een toename van 7,8% ten opzichte van het jaar daarvoor. Daarvan werd ruim 17 miljard euro (2/3) uitgegeven tijdens het verblijf in ons land. De overige bestedingen (duurzame recreatiegoederen en sociale overdrachten) bedroegen 3,2 miljard euro.

Vakantiegangers

De gemiddelde vakantieganger besteedde 595 euro per verblijf in Nederland en de gemiddelde zakenreiziger 1.045 euro .

Vrijetijdsparticipatie is hoog

De vrijetijdsparticipatie van de Nederlandse bevolking was in 2018: 98,7%. Dit betekent dat in het jaar 2018 circa 16,6 miljoen Nederlanders tenminste één vrijetijdsactiviteit buitenshuis van meer dan een uur ondernamen. In 2018 werd bijna 68 miljard euro uitgegeven aan deze activiteiten. Dit is gemiddeld 18,75 euro per persoon per activiteit.

Van deze 68 miljard euro is bijna 42,7 miljard euro uitgegeven tijdens het ondernemen van vrijetijdsactiviteiten buiten de eigen woning (gemiddeld 11,81 euro per persoon per activiteit). Het grootste gedeelte van dit bedrag gaat op aan bestedingen in winkels en aan consumpties. De overige 25,1 miljard euro zijn uitgaven die samenhangen met vervoer (22,8 miljard euro) en vaste kosten als abonnementen en lidmaatschappen (2,3 miljard euro). Dit komt uit op gemiddeld 6,94 euro per persoon per activiteit.

Bron: Onderzoek naar de maatschappelijke waarde van toerisme en recreatie, CELTH, 2021

Daarnaast vergroot toerisme en recreatie de kans om om de balans tussen wonen, werken en ontspannen te optimaliseren en daarmee de “the quality of life” in Nederland te vergroten. Verschillende cijfers over vrijetijd zijn te vinden in het Trendrapport Toerisme en Recreatie (waarin VTK-oprichter Goof Lukken de afgelopen jaren diverse artikelen heeft geschreven). Ook op de site van Gastvrij Nederland zijn veel specifieke cijfers en marktontwikkelingen te vinden. Deze organisatie is de nationale samenwerking van alle belangrijke partijen in ons land met betrekking tot vrijetijd, gastvrijheid, horeca en toerisme.

Trends in vrije tijd

De trends in de vrijetijdsindustrie volgen elkaar in rap tempo op. Wij volgen deze trends op de voet. Ook publiceren we elk jaar de VrijetijdsTrends (dit jaar editie 2023, zie de homepage en blog).  Meer informatie over trends in de vrijetijdssector vindt u in het NRIT Trendrapport 2021, waaraan VTK-oprichter Goof Lukken ook heeft meegewerkt (zie deze site voor meer informatie). Ook verwijzen wij u graag naar de site Travelnext die gespecialiseerd is in trends over digitale marketing in de vrijetijds- en reiswereld. Ook hier levert Goof Lukken vaak bijdragen. 

Hieronder volgen kort enkele actuele trends, gevolgd door de belangrijkste trends voor 2017/18, de VrijetijdsTrendhunt (met concrete voorbeelden) gevolgd door de oudere trendverwachtingen en een (gepulbliceerd tot 2015) lijst met wat ‘IN’ en ‘UIT’ was qua vrijetijd

VrijetijdsTrends 2023

Budget-leisure, carpe-diem-time, live (gast)vrijheid, Gap-toerisme

 Het vrijetijdsgedrag van de Nederlander wordt in 2023 met name beïnvloedt door de inflatie. Het is echter opvallend dat de consument nog steeds veel geld uitgeeft aan leisure. Echter letten zij wel op hun budget. Toerisme en recreatie helpen mensen ‘te genieten van het nu’. Door de diverse onverwachte crisissen van de afgelopen twee jaar leven mensen met ‘Carpe Diem” motto. Het live ontmoeten van mensen maar ook hosts wordt steeds belangrijker. Zeker nu door personeelstekorten veel proces geautomatiseerd worden.  In reizen lijkt de gap tussen grote rondreizen (met een groot budget) en de doelgroepen die echt op het budget letten steeds groter. Reizen lijkt meer en meer een luxe product.

 Budget-leisure

Nu de coronacrisis ver voorbij lijkt, is de inflatie de grote beïnvloedder geworden van het vrijetijdsgedrag van de Nederlander. Waar in de eerste twee kwartalen nog flink werd besteed in de leisure, lijken uitgaven in aan vrije tijd kwartaal 3 en 4 te dalen*. Toch blijft genieten belangrijk voor de consument. In het komende jaar zullen de keuzes voor vrijetijdsactiviteiten meer op basis van budget gemaakt worden. Dit betekent dat de kortingsacties die in coronatijd verdwenen weer terugkomen. Ook zal de branche met slimme betaalbare arrangementen de gast moeten blijven verleiden. Daarnaast zal de belangstelling voor gratis uitjes gaan toenemen. Hierbij is te denken aan wandelen en fietsen (wel met bijpassende belevingsroutes, zoals ‘De zwarte Kaat’ in de Brabantse Kempen), maar ook aan bezienswaardigheden (zoals kerken, kastelen of monumenten) of streetart (denk aan de Blind Walls galery in Breda).

Carpe-Diem-time

De afgelopen twee jaar is de Nederlander overvallen door diverse crisissen, die de mogelijkheden om je vrije tijd door te brengen, enorm beïnvloed heeft. De consument beseft zich dat zaken snel kunnen veranderen. Daarom is het motto Carpe Diem (latijn voor geniet nu/pluk de dag), meer dan ooit leidend. In plaats van grote lange termijn plannen worden beslissingen nu meer last-minute en vooral in het ‘nu’ genomen. De consument gebruikt voor het maken van hun snelle keuze platformen als Booking, Tripadvisor, ANWB Er op Uit of Honeyguide.

Live (gast)vrijheid

Ook personeelstekorten zijn in de vrijetijdsindustrie aan de orde van de dag. Hierdoor zijn steeds meer geautomatiseerde processen. Bestellen van drank op het terras van via een app, digitaal inchecken bij een accommodatie en zelfs robots die drank en eten serveren. Na corona is de gast juist op zoek naar live ontmoetingen en aandacht van de gastheer/vrouw. Live gaat daarom nog meer betekenis krijgen in de toekomst. De grote uitdaging ligt in het binden van een goede balans. Optimale gast-aandacht kan juist een groot verschil maken. Luisteren, personaliseren en anticiperen op de veranderende vraag is de sleutel tot succes. Door saaie processen als inchecken te vervangen door apps, kan de host zich echt richten op persoonlijk contact. Hotelketen Citzen M is een mooi voorbeeld hiervan.

GAP-toerisme

Nu reizen weer mogelijk is zien we een enorme inhaalslag op reizen. Tegelijkertijd stijgen de kosten van vliegen en accommodaties. De reden hiervoor ligt ook bij de inlfalte maar ook de hogere kosten voor de gastvrijheidsindustrie. Er zal een groter verschil (Gap) tussen echt reizen en goedkopere vakanties ontstaan.  In reizen lijkt de gap tussen grote rondreizen (met een groot budget) en de doelgroepen die echt op het budget letten steeds groter. Het verre reizen lijkt meer en mee voor de rijkere consument weggelegd te zijn. In de financiële banken crises (2007/8) bleek de consument echter niet te stoppen met reizen maar juist in eigen land op vakantie ging. In de corona tijd is het eigen land en zijn de dichtbij bestemmingen zoals Duitsland, Frankrijk en België al populair geworden. De hogere vraag naar accommodaties zal de prijs wel blijven opdrijven. Mogelijk kiezen reizigers dan nu ook voor een ‘Staycation’. Ze blijven thuis, verluxen hun huis en plannen kleine uitjes naar horeca of attracties.

Een positieve toekomst

De toekomst voor de gastvrijheidsindustrie en het toerisme lijkt er nog steeds goed uit te zien. Toch zal de consument kritischer worden op de prijs-kwaliteits verhouding. Genieten en elkaar live ontmoeten blijven een eerste levensbehoefte. Zeker omdat de Nederlander graag even ontsnapt aan de realiteit van inflatie, oorlog en energiecrisis.

*Zie cijfers CBS

VrijetijdsTrends updates

Deze trends zijn de mening van Goof Lukken, oprichter van het platform Vrijetijdskennis en docent aan de Breda University of applied sciences. Hij volgt als trendwachter al meer dan 25 jaar de vrijetijdsbranche

Goof Lukken bepaalt zijn trends door het verwerken van vele data als onderzoeksrapporten, media, waarnemingen in de branche, discussies met studenten en experts en cijfers. “Het gaat hierbij echter meer om duiding aan de mix van deze bronnen te geven. De vier bovengenoemde hoofdtrends geven een richting aan, waarbij per trend of ontwikkeling een eigen prachtig verhaal hoort. Daarom volgen er gedurende het jaar regelmatige trendupdates, blogs, vlogs en goede voorbeelden op www.vrijetijdskennis.nl. Zo ontstaat een compleet beeld van de vrije tijd die economisch en maatschappelijk steeds belangrijker wordt,” aldus Lukken.

VrijetijdsTrends 2022

Het vrijetijdsgedrag van de Nederlander blijft zich in 2022 nog meer aanpassen aan de coronacrisis. Zeker nu een einde van de crisis nog niet in zicht is. Go-stop-Go, grenzeloze vrije tijd, dichtbij hybride en ‘omgekeerd plannen’ zijn de bepalende VrijetijdsTrends van 2022. Meer dan in de eerdere jaren zullen consumenten ook in hun vrijetijd rekening moeten houden met lockdowns en beperkingen. ‘Go-stop-Go’ lijkt de nieuwe werkelijkheid. Soms kan er veel, dan weer minder tot niets. De duidelijke grens tussen werk en vrijetijd verschuift nog meer doordat online en hybride werken, niet tijd-of plaatsgebonden is. De vrijetijd die we hebben is ‘dichtbij en immersief’. We blijven dichterbij huis en zoeken we naar immersieve belevingen. We willen even ontsnappen aan de werkelijkheid. Tijdens onze vakantie kiezen we voor autovakanties. De laatste lockdown laat zien dat de consument bereid is om anders te denken. Door beperkingen gaan we ‘omgekeerd plannen’. Denk aan het het ‘Dinchen’ (dinner & lunch) of vroeg in de ochtend sporten. Inspiratie voor vrije tijd in de lockdown staat als extra onder de VrijetijdsTrends.

Go-stop-Go

De coronacrisis lijkt meer dan ooit ons vrijetijdsgedrag te bepalen. Lockdowns (gedeeltelijk of geheel) bepalen veel in onze gastvrijheidsindustrie. Veel uitjes zijn inmiddels flexibel en voorbereid op verschillende scenario’s. Restaurants schakelen om van eten op locatie naar bezorgen aan huis. Als er ruime mogelijkheden zijn, dan neemt de consument het er direct van. Er wordt intens genoten onder het motto ‘nu kan het, op korte termijn mogelijk niet meer’. Flexibilisering van vakanties boeken en meer last minute boeken is ook een duidelijk gevolg van deze trend.

Grenzeloze vrije tijd

De duidelijke grens tussen werk en vrijetijd verschuift nog meer doordat online en hybride werken niet tijd-of plaatsgebonden is. Een positief effect is dat er meer spreiding is van vrijetijdsactiviteiten. Dit zorgt voor minder pieken op vrijetijdsbedrijven en een betere bezetting. Een ‘Workcation’, een mix van werk en vakantie is nu een mogelijkheid. Naast fysieke belevingen komen er ook digitale belevingen. Op dit vlak is een enorm aanbod ontstaan waarvan zowel online als live genoten kan worden.

Dichtbij en immersief

We blijven in onze vrijetijd dichter bij huis en kiezen weer meer voor autovakanties. We waarderen het aanbod van natuur, horeca, winkels en attracties in onze eigen omgeving, méér sinds de crisis. Live genieten heeft een enorme meerwaarde gekregen als tegenhanger van het meer digitale leven dat we leiden. Tijdens dagjes uit willen we even ontsnappen aan de realiteit en in een immersieve omgeving zijn. Het verklaart de populariteit van attracties als artentertainment (zoals Remasterd of meta maze Doloris), of bekende klassiekers als  Efteling, Toverland en de dierentuinen. Nederland en de rest van Europa zijn weer populaire vakantiebestemmingen. Hotels en bungalows blijven de favoriete accommodaties en pop-up campings brengen in de meest drukke tijden unieke overnachtingen. Campers en caravans worden meer dan ooit verkocht. De camper is niet alleen populair voor senioren, maar ook voor millenials. Het is een ideaal middel om me rond te reizen.

Omgekeerd plannen

Wendbaarheid en flexibiliteit zijn noodzakelijk om je vrijetijd goed te plannen. Hierbij kan omdenken van belang zijn. In de huidige avond lockdown zien we dat consumenten vaker ’s ochtends gaan sporten of een lunch en diner combineren (dinchen of dunchen). Plannen is een groter element geworden in de vrijetijd. Door beperkte capaciteiten is boeken (veelal online) noodzakelijk.

Scenario voor de crisis: wendbaarheid en flexibiliteit?

De grootste vraag is: ‘wat brengt de toekomst qua corona?’. De onzekerheid lijkt nu groter dan in de afgelopen twee jaren. Met vaccineren leek er een weg uit de crisis. Nu lijken er scenario’s te komen vanwege meerdere mutaties van het virus en mogelijke lockdowns in najaar en winter. De vraag is wat de gastvrijheidsindustrie hiermee gaat doen. Kan men het businessmodel flexibel en wendbaar maken of keert het ‘ouderwetse winterseizoen’ terug. Hierin gaan recreatiebedrijven in het naseizoen dicht in plaats van jaarrond te exploiteren. Een andere scenario is activiteiten meer hybride te maken, door inzet van digitale mogelijkheden. Het herstel van het internationaal toerisme lijkt nog ver weg. We zullen als inkomende toeristen met name inwoners van buurlanden zien. De crisis heeft er wel voor gezorgd dat toerisme/ de gastvrijheidseconomie op de agenda staat bij het nieuwe kabinet. De branche wordt steeds vaker gezien als een grote economisch factor en aanjager van veel maatschappelijke voordelen (zoals gezondheid en welzijn van de Nederlander).

VrijetijdsTips voor de lockdown

Nu de lockdown net is ingegaan en er extra veel vrije dagen zijn, is de consument op zoek naar ontspanning die nog wel kan. Hierbij wat tips:

• Creëer je eigen filmfestival (met hulp van streamingsdiensten of oude dvd’s)
• Speel een bordspel (de populariteit van bordspellen is enorm gegroeid in de corona crisis, we kochten ter waarde van 20 miljoen euro aan spellen de afgelopen jaren)
• Doe een digitaal bezoek (aan familie en vrienden, via teams of zoom of aan attracties zoals Het Anne Frank Huis of Rijksmuseum). Ook hebben veel dierentuinen en attractieparken veel content op hun Youtube kanaal.
• Er zijn diverse apps met online stadswandelingen, escapetours en wandelingen langs muurschilderingen (zoals Blind Walls Gallery Breda).
• Maak een kerststallentocht. Ieder dorp heeft wel een kerststal en in Bavel staat voor 204 ramen van woonhuizen een kerststal.
• Duik in een kookboek en maak eens een nieuw recept.
• Steun de horeca en laat een lunch of diner thuisbezorgen.
• Geniet van de natuur: Nederland heeft een hoge dichtheid aan wandel- en fietsroutes: 85.000 km officieel netwerk met 36.000 km wandelroutes een 33.600 fietsnetwerk, zo kom je makkelijk de natuur in.

VrijetijdsTrends updates

Deze trends zijn de mening van Goof Lukken, oprichter van het platform Vrijetijdskennis en docent aan de Breda University of applied sciences. Hij volgt als trendwachter al meer dan 25 jaar de vrijetijdsbranche

Goof Lukken bepaalt zijn trends door het verwerken van vele data als onderzoeksrapporten, media, waarnemingen in de branche, discussies met studenten en experts en cijfers. “Het gaat hierbij echter meer om duiding aan de mix van deze bronnen te geven. De vier bovengenoemde hoofdtrends geven een richting aan, waarbij per trend of ontwikkeling een eigen prachtig verhaal hoort. Daarom volgen er gedurende het jaar regelmatige trendupdates, blogs, vlogs en goede voorbeelden op www.vrijetijdskennis.nl. Zo ontstaat een compleet beeld van de vrije tijd die economisch en maatschappelijk steeds belangrijker wordt,” aldus Lukken.

VrijetijdsTrends 2021

Minisamenleving, intenser genieten, live heeft impact, BestemmingNL

Ook in 2021 heeft het coronavirus nog een grote impact op ons vrijetijdsgedrag. Er ontstaan vier hoofdtrends voor de vrije tijd: ‘De minisamenleving thuis’, ‘Intenser genieten’, ‘De impact van live’ en ‘Nederland als bestemming’. Zelfs nu in het begin van het jaar de vaccinatie begint, zal het zeker tot het najaar duren voor langzaam de oude ‘ontspan-economie’ weer begint te draaien. Tot die tijd creëren we onze minisamenleving thuis. We doen dit met thuisentertainment, uitgebreid koken, onze eigen kleine sportschool en traditionele bordspelen. Ook investeren we in de verbetering van ons eigen huis in sfeer of luxe. De grens tussen werk en vrije tijd wordt door meer online thuiswerken steeds kleiner. De crisis doet ons beseffen dat we intenser moeten genieten van momenten als eten (meer en luxere bestelopties) of live contact met vrienden en familie. Ook een live beleving, zoals een bezoek aan een pretpark, dierentuin, theater of concert, wordt waardevoller. Zeker nu we door de digitale innovatie activiteiten die we vroeger live deden naar ons toe kunnen halen (de online pub quiz, escaperoom of danceparty). Tenslotte blijf ons eigen land populair als bestemming voor vakanties of dagjes uit.

Corona

Langzaamaan gaan we gedurende het komende jaar terug naar de tijd voor de crisis. Na de lockdown openen diverse attracties weer als eerste de poorten. Hopelijk gevolgd door de horeca. Door vaccinatie en snellere testmogelijkheden kunnen live events weer in kleinere schaal gaan plaatsvinden. De consument moet zich (net als de vrijetijdsindustrie) alleen wel wendbaarder opstellen. De bestemming Nederland is weer op de kaart voor de lange en korte vakanties en bestemming Europa in de zomer mogelijk ook. Ons vrijetijdsgedrag zal ook gedurende en na de corona, steeds meer reserveerbaar en gepland worden. Dat is een erfenis die overblijft van de crisis.

Minisamenleving thuis

Door de coronacrisis zijn we meer aan huis gebonden dan voorheen. Thuisentertainment groeit daardoor harder en sneller dan verwacht. Online streamingdiensten zoals Netflix, Disney+ en Videoland zien het gebruik toenemen. ‘Uit eten gaan’ betekent nu vaak eten laten bezorgen of afhalen. Ook gaan we meer culinair genieten in huis. De supermarkten maken hierdoor ‘gouden tijden’ door. We zijn aangewezen op onze eigen familie of buurt. Offline bordspellen waren vóór de coronacrisis al populair, maar zijn nu binnen het gezin nog belangrijker. Media (zowel voor de massa als sociale media) beleven weer hogere kijkcijfers. Naast de behoefte aan nieuws is er ook een grotere groep die verstrooiing en online afleiding zoekt. Zo kan de consument virtueel op bezoek in musea en verzorgt een streamingdienst diverse theatershows onbeperkt thuis op je tv. Naast gratis content zien we ook betaalde content verschijnen. Zo worden streams van live optredens van diverse artiesten tegen betaling aangeboden. Sporten gebeurt meer op individuele basis door krachtraining thuis of hardlopen of fietsen in de buurt.

Intenser genieten

In 2021 gaan we intenser genieten van momenten als eten (meer en luxere bestelopties) of live contact met vrienden en familie. Ook een live beleving zoals een bezoek aan een pretpark, dierentuin, theater of concert wordt waardevoller. Zeker nu we door de digitale innovatie ook activiteiten die we vroeger live deden naar ons toe kunnen halen (de online pub quiz, escaperoom of danceparty). Ook hybride vormen van events (zowel live als online) maken deelname steeds gemakkelijker en toegankelijker. Onze lokale omgeving is nu veel belangrijker geworden. Wandelen en fietsen in de natuur is nu populair, de druk op natuurgebieden blijkt echter direct weer problemen op te leveren. We moeten wegblijven van de grotere bekende vertrekpunten en ons bezoek beter spreiden over minder bekende gebieden. Door inzet van online druktemeters wordt hieraan gewerkt. Nederland heeft een hoge dichtheid aan wandel- en fiets routes: 85.000 km officieel netwerk met 36.000 km wandelroutes een 33.600 fietsnetwerk, dus de totale capaciteit is voldoende.

Live heeft impact

De waarde van een live event, ontmoeting of beleving stijgt enorm in waarde. We zijn in de crisis beperkt geweest in onze bewegingsvrijheid. Veel ‘live’ momenten konden niet doorgaan, vonden online of in de 1,5 metersamenleving plaats. Als besmettingen dalen en live events mogelijk in de loop van het jaar weer mogelijk gaan zijn, komt alles (dat echt live is) met veel meer impact binnen bij de consument. De waardering voor iets samen meemaken zal veel hoger worden.

Nederland als bestemming

Ons eigen land is weer helemaal terug als vakantiebestemming. De Nederlandse consument heeft gezien dat ons land mooi, divers en onverwacht is. De populariteit van ons eigen land blijft zeker nog het hele jaar bestaan. Mogelijk wordt reizen binnen Europa langzaamaan ook weer mogelijk, maar de consument heeft nog veel angst om te vliegen en kiest weer vaker voor de klassieke autovakantie.

Scenario voor de crisis: langzaamaan naar de oude ‘ontspan-economie’?

De grootste vraag is: ‘Wat brengt de toekomst qua corona?’. Twee scenario’s zijn denkbaar. Ten eerste kan op de korte/ middellange termijn een herstel komen. De consument gaat weer terug naar het ‘geniet-gedrag’ van vóór de coronacrisis. De oude ‘ontspan-economie’ herstelt zich. Hierbij is de consument wel afhankelijk van het aanbod van de gastvrijheidsindustrie en beperkingen in bewegingsvrijheid. De consument zal voorzichtiger gaan handelen, méér gericht op korte termijn, bijvoorbeeld door last-minute boekingen. Een erfenis die overblijft van de coronacrisis is dat de vrijetijd meer gereserveerd en gepland moet verlopen. Naast het boeken van vakanties is ook het boeken van horeca of dagjes uit het nieuwe normaal. Hygiëne blijft een belangrijk onderdeel van de kwaliteit van onze vrijetijd. Van zowel de consument als de vrijetijdsindustrie wordt nog steeds flexibiliteit gevraagd. Mogelijk volgen nog enkele nieuwe uitbraken van het virus of een variant. Het tweede scenario is donkerder. We belanden in een crisis, veel bedrijven in toerisme en recreatie verdwijnen en het aanbod verschraalt. De consument houdt de hand op de knip en gaat soberder leven. De visie van Goof Lukken is op dit moment dat het eerste scenario het meest reële is.

Een terugblik naar oudere trends: (april 2020)

VrijetijdsTrends 2020 en de invloed van corona:

Het Coronavirus heeft een grote impact op ons vrijetijdsgedrag. In een paar weken tijd zijn ons gedrag en de VrijetijdTrends 180 graden gedraaid. We verschuiven van entertainment buiten ons huis in thuisentertainment. Ons lokale vrijetijdsaanbod is veel promintenter in beeld gekomen, de wereld is weer letterlijk kleiner geworden. De nadruk ligt zowel qua werken als vrije tijd veelal online maar ook daardoor bewuster offline. Bijna alle bedrijven in de gastvrijheidsindustrie zijn gesloten (zelf alle Disneyresorts sluiten voor de langste tijd ooit). De vraag is wat gebeurt er als deze crisis weer op zijn retour is? Krijgen we fors herstel (mensen gaan hun hedonistische gedrag weer volop vertonen) of krijgen we een crisis? Door minder besteedbaar inkomen bij de consumenten en diverse gastvrijheidsbedrijven die in de (financiële) problemen komen, is deze optie ook zeer reeel. De gastvrijheidindustrie is een grote economische factor met 82,1 miljard euro aan bestedingen (2018).  Deze trends zijn de mening van Goof Lukken, oprichter van het platform Vrijetijdskennis en docent aan de Breda University of applied sciences. Hij volgt als trendwachter al meer dan 25 jaar de vrijetijdsbranche en baseert zijn visie op de ontwikkelingen van het laatste decennium en de actualiteit.

Thuisententertainment

Door de Coronacrisis zijn we meer aan huis gebonden. Thuisentertainment groeit daardoor harder en sneller dan verwacht. Online streamingdiensten, als Netflix, Disney+ en Videoland, zien het gebruik toenemen. ‘Uit eten’ betekent nu vaak eten laten bezorgen of afhalen. Ook gaan we meer in huis culinair genieten. De supermarkten maken hierdoor ‘gouden tijden’ door. We zijn aangewezen op onze eigen familie of buurt. Live contacten worden waardevoller en krijgen meer betekenis. Offline bordspellen waren voor de Coronacrisis al populair maar zullen nu nog belangrijker worden. Media (zowel voor de massa als sociale media) beleven weer hogere kijkcijfers. Naast een behoefte aan nieuws, is er ook een groter groep die verstrooing en afleiding zoekt. Diverse vrijetijdbedrijven proberen relevant te blijven door het aanbieden van content thuis. Zo geeft Safaripark Beekse  Bergen, via videorangers, les over dieren, deelt de Efteling onride videos, kun je in musea virtueel op bezoek en verzorgen culturele instellingen online voorstellingen.

Lokalisering

Onze lokale omgeving is nu veel belangrijker geworden. Vakanties en reizen is voorlopig niet mogelijk. Onze leefwereld is voornamelijk lokaal georienteerd. De opties voor vrijetijdsbesteding zijn beperkt. Als we naar buiten gaan moet dit met inachtnemeing van de regels (o.a.1,5 meter afstand) van het RIVM. Wandelen en fietsen in de natuur lijkt nu populair, echter blijkt de druk op natuurgebieden direct weer problemen op te leveren. We moeten weg blijven van de grotere natuurpoorten en ons bezoek beter spreiden over minder bekende gebieden. Als de crisis straks afneemt, bestaat een grote kans dat vrijetijdsbedrijven in eerste instantie zich ook op de lokale markt moeten richten. Voor kleinere bedrijven is dit een kans. Grote ondernemingen die het echter van de nationale of internationale markt moeten hebben, zullen hun strategie meer moeten aanpassen.

Online versus ‘Uit-staan’

Online genieten lijkt een enorme groei te gaan doormaken. Naats het diverse thuisentertainment kunnen we online ook ons ‘oude’ sociale leven oppaken. De eerste vrijdagmiddag borrels online zijn een feit. Skype en Facetime vervangen een bezoek aan opa of oma. Shoppen gebeurt bijna alleen nog op het internet omdat fysieke winkels sluiten.  Daarnaast zetten we onszelf graag een tijdje ‘uit’ of zijn niet continu online of bereikbaar. Onthaasten kan door wandelen en fietsen in de natuur. Ook ontspanningsactviteiten als als yoga en meditatie nemen in populariteit toe.

Herstel of crisis?

De grootste vraag is ‘wat brengt de toekomst?’. Twee scenario’s zijn denkbaar, er komt op de middenlange termijn een herstel. De consument gaat weer terug naar het ‘geniet-gedrag’ van voor de Coronacrisis. Hierbij is hij/zij wel afhankelijk van het aanbod van de gastvrijheidindustrie en beperkingen in bewegingsvrijheid. De consument zal wel voorzichtiger gaan handelen, meer gericht op korte termijn, bijvoorbeeld door last-minute boekingen. Het andere scenario is donkerder. We belanden in een crisis, veel bedrijven in het toerisme en recreatie verdwijnen en het aanbod verschraalt. De consument houdt ‘de hand op de knip’ en verandert zijn/haar huidige gedrag niet. De visie van Goof Lukken is op dit moment, dat het eerste scenario het meest reële is.

Vier leidende trends in 2020 (januari 2020)

Vier trends zijn leidend als het gaat om onze vrije tijd in het komende jaar, en de start van het nieuwe decenium, 2020. Ver-entertainisering (de enorme groei van mogelijkheden om je te entertainen in jouw vrije tijd). Technologie (de enorme invloed van technologie op onze vrije tijd). Betekenisvol genieten (een deel van onze vrije tijd moet betekenis hebben, bijvoorbeeld door samen met je familie of vrienden te zijn of iets te leren). Tenslotte zal ‘Uit-staan’ een belangrijke activiteit zijn (dit is vrije tijd die we doorbrengen in de natuur, in stilte of op een plaats die ‘off the grid’ of analoog is). Deze trends zijn de mening van Goof Lukken, oprichter van het platform Vrijetijdskennis en docent aan de Breda University of applied sciences. Hij volgt als trendwachter al meer dan 25 jaar de vrijetijdsbranche en baseert zijn visie op de ontwikkelingen van het laatste decennium. Ook geeft hij een doorkijkje naar de komende 10 jaar (de jaren ‘20).

1) Ver-entertainisering

Terugkijkend op het laatste decennium is er een enorme groei van het aanbod in vrije tijd, horeca, retail en toerisme. Kortom we ver-entertainiseren. Deze groei en innovatie neemt in het komende jaar en decenium ook toe. We genieten meer van pretparkpret (dagjes uit of meerdere dagen verblijven bij een pretpark). Er is een gigantisch aanbod van escaperooms (meer dan 600, NRIT), trampoline- en klimparken, indoorspeeltuinen en andere family entertainment centers (met karting of lasergaming). Er kan worden geslapen op unieke plekken zoals in boomhutten, strandhuisjes, dichtbij dieren (Safari Resort Beekse Bergen) of in vliegtuigen. We kennen inmiddels glamping (luxe kamperen), de groei van campers en steeds meer (luxe) bungalowparken. Edutainment bij musea en dierentuinen laat ons leuk leren. De horeca biedt steeds meer unieke concepten aan (zoals dakterrassen, bar & boules, poke bowls, hapjesplanken, high wine of beer, gintonic & shotjes bars). En niet alleen zijn deze foodconcepten buiten de deur te beleven maar ze worden ook door de bezorgcultuur thuis gebracht.

Als thuis-entertainment kennen we nu streamingdiensten als Netflix, Disney+ en Videoland. Toch lijken deze vormen van vermaak niet te concurreren met uitgaan. In 2018 ging 61% van de Nederlanders van 6 jaar en ouder minstens één keer naar een bioscoop of filmtheater, wat neerkomt op 9,9 miljoen unieke bezoekers (Bioscoopmonitor). De groei van online shoppen daagt de retail uit om live meer beleving te bieden. Mooie voorbeelden zijn de Lego Brand store en de Intratuin. Tenslotte krijgt Nederland in 2020 vier mega entertainment evenementen: de Formule 1, het Europese songfestival, het EK voetbal en de Sail. Ook het economische belang van de vrije tijd is enorm: De omzet in de gastvrijheidsindustrie bedroeg 87,5 miljard euro in 2018 en waren daarmee 6,4 procent hoger dan in 2017. Gecorrigeerd voor prijsveranderingen groeiden deze bestedingen met 4,1 procent. Het aantal banen in de toeristische sector nam met 27 duizend toe tot 791 duizend (CBS). In 2020 zal er nog meer aanbod komen van entertainment. Bovendien zal de levensduur van vrijetijdsconcepten korter worden. De consument wil sneller nieuwe concepten.

2) Technologie als spil

In het laatste deccenium heeft de snelle ontwikkeling van de technologie een zeer belangrijke invloed gehad op onze vrie tijd. De opkomst van sociale media zorgde voor online cultuur van belevingen delen. Ook nu proberen veel vrijetijdsbedrijven een instagramable moment te creeren.  Kunst wordt anders beleefd door de inzet van de nieuwste projectietechnieken (artertainment). In pretparken komen meer technologisch hoogstaande attracties. Het online boeken en zoeken werd makkelijker. Door de inzet van apps, VR en AI is gemak en beleving dichtbij.  

In het komende decennium staat het gebruik van big data en robotisering centraal.
Big data kan belevingen meer persoonlijk maken. Robotisering kan simpele handelingen van de mens overnemen. Maar robots kunnen ook zorgen voor een extra beleving. De smartphone zal in 2020 de spil van alles zijn. Technologie blijft onze vrije tijd enorm  beïnvloeden

3) Betekenisvol genieten

In 2020 en de jaren erna, willen we ook betekenis geven aan onze vrije
tijd. We zijn vaak live samen met vrienden en familie. Deze ‘quality
time’ spenderen we in horeca en in allerlei entertainmentconcepten. Maar
ook in bungalowparken waar groepsbungalows ruimte geven aan het
mulitigeneratie gezin, of andere communities. Naast online gamen en
streamen, zijn ook offline bordspellen weer populair. Betekenis kan
daarnaast worden gecreëerd door leerzaam edutainment in musea of
dierentuinen. Maar ook samen iets leren in de vorm van een workshop of
kookclub blijft onverminderd populair. Door rondleidingen (met
storytelling) in steden en in de natuur krijgen deze plekken ook meer
betekenis. Maar bovenal duurzame keuzes zijn een voorwaarde in ons
vrijetijdsgedrag.

4) ‘Uit-staan’

Rust en stilte worden de nieuwe luxe producten in de gastvrijheidsindustrie van 2020. In onze hectische maatschappij is steeds minder tijd om even rust in te bouwen. Hierdoor zien we een groei van wellness, bamping (back-to-basic camping), en natuurbeleving. We zetten onszelf graag een tijdje ‘uit’ of zijn niet continu online of bereikbaar. Onthaasten kan door wandelen en fietsen in de natuur. Door de komst van de e-bike wordt het bereik van fietsers steeds groter. Ook ontspanningsactviteiten als als yoga en meditatie nemen in populariteit toe.

VrijetijdsTrends updates

Goof Lukken bepaalt zijn trends door het verwerken van vele data als onderzoeksrapporten, media, waarnemingen in de branche, discussies met studenten en experts en cijfers. “Het gaat hierbij echter meer om duiding aan de mix van deze bronnen te geven. De vier bovengenoemde hoofdtrends geven een richting aan, waarbij per trend of ontwikkeling een eigen prachtig verhaal hoort. Een trend is wat mij betreft niet alleen kortstondig. Trends zijn steeds vluchtiger en soms veelomvattend. De VrijetijdsTrends zijn inmiddels wel een begrip in de branche en blijken vaak noodzakelijk om ondernemers aan te zetten tot innovatie en inspiratie. Daarom volgen er gedurende het jaar regelmatige trendupdates, blogs, vlogs en goede voorbeelden op deze website. Zo ontstaat een compleet beeld van de vrije tijd die economisch en maatschappelijk steeds belangrijker wordt,” aldus Lukken.

• Deze trends zijn een persoonlijke interpretatie van marktgegevens,
  indrukken, signalen en gespreken in de branche, mediaberichten.
• Deze trends mogen met de bronvermelding ‘www.vrijetijdskennis.nl,
  Breda University of applied sciences, Goof Lukken’ gratis gepubliceerd worden. Op de site verschijnen regelmatig nieuwe trends, ontwikkelingen en columns over vrijetijd.

Voor nuances, toelichting of voorbeelden kunt u contact opnemen met Goof Lukken, Vrijetijdskennis, 06 – 24 60 14 09.

Eerdere trends

2017/2018: de jaren van de geniet-economie, retro-grenzen, digital & live realities.